Kosmos.edu.pl

Portal astronomiczny

Świat, Wszechświat i jego zagadki.

Na początek

Kilka informacji, które często wydają się być oczywiste, jednak w momencie, kiedy zastanowimy się - jak? czy rzeczywiście? dlaczego? - sprawa już nie wygląda tak prosto. Dla jednych będzie to przysłowiowa bułka z masłem, dla innych - garść przydatnych wiadomości. Warto jednak wiedzieć na początek o podstawach, tak aby ułatwiły one poznanie rzeczy bardziej złożonych i stanowiły swoisty kręgosłup, który stanie się wrotami do kosmicznej nieskończoności. Zapraszamy...

Na skróty Ziemia Planety Słońce Gwiazdy Mgławice Komety Meteory

Polecane przez portal Kosmos.edu.pl Dzięki tej książce już nigdy nie pomyślicie o pogodzie, jak o nudnej ostateczności, ratującej rwącą się rozmowę! - Czy pogoda może rozpętać wojnę? - Jaki klimat panuje na innych planetach? - Ile piorunów uderza o Ziemię w każdej sekundzie? - Dlaczego huragany mają nazwy? - Czym są bomby pogodowe? Na te i wiele innych, dotyczących otaczającego nas świata, pytań odpowiadają meteorolodzy, Simon King i Claire Nasir. W urzekający i przystępny sposób wyjaśniają nie tylko zależności między nasłonecznieniem, wiatrem, chmurami i opadami, ale i opisują tak fascynujące zjawiska, jak strefa Charlie Bravo, cyklony czy zorze polarne. Przypominając, że meteorologia to fascynująca dyscyplina naukowa, podkreślają znaczenie klimatu w dziejach naszej planety i zastanawiają się nad jego – i naszą – niepewną przyszłością. Zobacz »

Serwis Kosmos.edu.pl patronem medialnym II edycji konkursu ASTROLABIUM Organizatorem konkursu astronomicznego jest Fundacja dla Uniwersytetu Jagiellońskiego a patronat nad akcją sprawuje Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika będące instytutem Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zobacz szczegóły »

2009 Międzynarodowym Rokiem Astronomii Z inicjatywy Międzynarodowej Unii Astronomicznej (IAU) oraz UNESCO, rok 2009 został ogłoszony Międzynarodowym Rokiem Astronomii. Ten ogromny globalny program ma na celu przybliżyć ludzkości osiągnięcia międzynarodowych placówek i zacieśnić współpracę między nimi. Oficjalna strona www.astronomy2009.org

Kosmos > Informacje > Artykuły > Voyager 1 opuszcza Układ Słoneczny

Voyager 1 opuszcza Układ Słoneczny


Voyager 1 jest jedną z dwóch sond, które w 1977 roku rozpoczęły badania zewnętrznych planet Układu Słonecznego. Sonda kosmiczna wraz ze swoim bliźniakiem Voyagerem 2 dokonała szeregu zaskakujących odkryć natomiast Voyager 1 będzie pierwszym obiektem stworzonym przez człowieka, który wkroczy w przestrzeń międzygwiezdną.

Sonda Voyager 1 faktycznie uruchomiona była jako drugi z bliźniaczych statków kosmicznych, jednak to ona wygrała wyścig do Jowisza i Saturna. Zdjęcia nadesłane przez nią były używane w podręcznikach szkolnych i agencjach prasowych przez wiele lat. Ponadto na pokładzie znajdował się specjalny zapis, niosąc głosy i muzykę z Ziemi w kosmos.

Artystyczna koncepcja ukazująca różne kierunki pola magnetycznego w przestrzeni międzygwiazdowej (czarne linie) i pola magnetycznego pochodzącego z naszego Słońca (linie białe). Voyager 1 porusza się na północ heliosfery, która widoczna jest jako niebieska bańka naładowanych cząstek. Voyager 2 natomiast kieruje się na południe od heliosfery. Linie pola magnetycznego rotują spiralnie od Słońca. Ich kierunek uważany jest za kluczowy wskaźnik przybywających w przestrzeni międzygwiezdnej sond. Przestrzeń międzygwiezdna zdominowana jest przez wybuchy gwiazd, które eksplodowały miliony lat temu, dlatego naukowcy nie oczekują, że linie pola magnetycznego będą podobne do tych słonecznych. Voyager 1 jest teraz na skraju naszej heliosfery, gdzie linie zasadniczo biegną ze wschodu na zachód lub prostopadle do kierunku lotu statku kosmicznego. Linie pola magnetycznego (czarne) spiętrzają się w południowej części naszej heliosfery. W tej części wywierają one większą presję na naszą heliosferę co daje jej nieregularny kształt. Foto: © www.nasa.gov/mission_pages/voyager/multimedia

Voyager 2 swoją misję rozpoczął 20 sierpnia 1977 roku, natomiast Voyager 1 uruchomiony został dwa tygodnie później - 05 września 1977. Od tej chwili sondy przemierzały przestrzeń kosmiczną z różną prędkością, kierując się w stronę zewnętrznych planet Układu Słonecznego, które w czasie ich przelotu miały wystąpić w ciekawej konfiguracji zdarzającej się raz na 176 lat. Układ ten pozwoliłby na prace badawcze sondy, która przemieszczałaby się od jednej planety do następnej wspomagana przez tą kolejną jej siłą grawitacji.

Podróż w jedną stronę

Pierwotnie NASA planowała wysłać dwie satelity, które przelecą obok Jowisza, Saturna i Plutona oraz dwie inne w kierunku Jowisza, Urana i Neptuna. Względy budżetowe zmusiły agencję do przeskalowania swoich wydatków, jednak nawet obcięty program przyniósł NASA wymierne korzyści. Voyager 2 przeleciał obok Jowisza, Saturna, Urana i Neptuna, a Voyager 1 koncentruje swoją uwagę przede wszystkim na Jowiszu i Saturnie. 

Astronomia Przewodnik Jak poznać tajemnice nocnego nieba

Uznając, że Voyager opuści docelowo Układ Słoneczny, NASA zezwoliła na produkcję dwóch nagrań, które umieszczono na pokładzie statku kosmicznego. Voyager niesie w przestrzeń odgłosy wielorybów, muzykę Chuck Berry oraz pozdrowienia wypowiedziane w 55 językach.

Zapis znajduje się na 12-calowych, pozłacanych miedzianych dyskach z obrazkową instrukcją obsługi oraz położeniem Słońca wśród pobliskich pulsarów w przypadku, gdyby ewentualne życie pozaziemskie miało kłopot z lokalizacją pochodzenia sondy.

Ziemskie oko na Jowisza

Podczas startu 5 września 1977 roku Voyager 1 natrafił na pewne problemy a jego rakieta nośna miała kłopoty z oderwaniem się od Ziemi, gdzie brakowało zaledwie 3,5 sekund do wyczerpania paliwa. Jednak wszystko skończyło się dobrze, Voyager 1 dogonił swojego bliźniaka jeszcze przed pasem planetoid. Pierwsze zdjęcia Jowisza Voyager 1 przesłał na Ziemię w kwietniu 1978 r., kiedy znajdował się w odległości 265 541 760 kilometrów od planety.

Ku zaskoczeniu naukowców z NASA w marcu 1979 Voyager 1 dostrzegł cienki pierścień okrążający planetę. Odkryto również dwa nowe księżyce - Thebe i Metis. Dodatkowo, Voyager 1 przesłał szczegółowe zdjęcia księżyców Galileusza, Io, Europy, Ganimedesa, Kallisto oraz Amalthea.

Podobnie jak sondy Pionieer, Voyagery zlustrowały księżyce Jowisza, które okazały się mieć własne, aktywne światy. Voyager 1 przesłał kilka ciekawych obserwacji. Intrygującym odkryciem były wulkany Io z nakrapianą żółto-brązowo-pomarańczową powierzchnią co udowodniło, że podobnie jak planety, księżyce mogą posiadać aktywne wnętrza. Dodatkowo, Voyager 1 przesłał na Ziemię efemeryczne zdjęcia Europy z uwidocznioną gładką powierzchnią, uszkodzoną przez linie nawiązujące do spękanego lodu, a może nawet całego oceanu znajdującego się pod wierzchnią czapą.

Voyager 1 przeleciał najbliżej Jowisza dnia 5 marca 1979, nie dalej niż w zasięgu 280 018,2 km od burzowych wierzchołków chmur. Później udał się w kierunku Saturna.

Obraz przedstawia animację sondy Voyager 1, która wkracza w nowy region zwany "magnetyczną autostradą". W regionie tym linie magnetyczne pola słonecznego przecinają się z liniami pola magnetycznego międzygwiezdnego, dzięki czemu cząstki z wnętrza heliosfery stają się rzadsze a ilość cząstek z przestrzeni międzygwiezdnej zwiększa się. Animacje te są oparte na danych pochodzących z instrumentów kosmicznych zamontowanych na Voyager 1. Cząstki te są niewidoczne dla oka ludzkiego i na filmie są przesadnie zwizualizowane. 1. Na początku naładowane cząstki odbijają się chaotycznie od siebie w różne strony wewnątrz heliosfery. Różowe cząstki pochodzące z wnętrza heliosfery są mniej naładowane energetycznie. 2. Druga scena animacji przedstawia wejście Voyagera w region "magnetycznej autostrady", gdzie cząstki z heliosfery (różowe) zaczynają się mieszać z cząstkami z przestrzeni międzygwiezdnej (niebieskie). 3. Scena trzeca ukazuje dalsze przemieszczanie się cząstek po magnetycznej autostradzie, gdzie ilość cząstek pochodzących z zewnątrz jest już o wiele wyższa. Cząstki promieniowania kosmicznego szybko wypełniają miejsca po tych pochodzących od Słońca tak aby ich ilość pozostawała na tym samym poziomie. 4. Czwarta scena to obraz w którym cały obszar zdominowany został przez cząstki promieniowania kosmicznego pochodzącego z zewnątrz. Video: © NASA Animation

Księżyce i pierścienie Saturna

Naukowcom przyszło poczekać blisko rok (do 1980), aby uzyskać pierwsze obrazy zbliżeń Saturna i jego pierścieni. Podobnie jak Jowisz, planeta okazała się pełna niespodzianek.

Jednym z celów Voyagera 1 była obserwacja pierścienia F Saturna, cieńkiego pasa odkrytego zaledwie rok wcześniej przez Pioneera 11. Voyager wyposażony w kamery wyższej rozdzielczości zauważył również dwa nowe księżyce - Prometeusza i Pandorę, których część orbity przechodzi przez pierścień F. Sonda dokonała odkrycia księżyca Atlas i nowego pierścienia (nazwanego pierścieniem "G") oraz wykonała fotografie kilku innych księżyców Saturna.

Zagadką dla astronomów był Tytan - największy księżyc Saturna. Jego zbliżenia nie wykazały nic konkretnego, jednak pomarańczowe zamglenie jakie widnieje na dole, prowadziło od lat do spekulacji na temat jego pochodzenia. Trwały one aż do połowy pierwszej dekady XXI wieku, kiedy to ludzkość wysłała w stronę tajemniczej mgły sondy Cassini i Huygens. Cassini dostarczył europejską sondę w pobliże Tytana gdzie 14 stycznia 2005 roku próbnik wyjądował spoczywając na powierzchni saturnowego księżyca wśród lodowych brył.

14 stycznia 2005 roku, po siedmioletniej podróży przez Układ Słoneczny, na pokładzie próbnika Cassini Europejskiej Agencji Kosmicznej, sonda Huygens pomyślnie przebiła się przez atmosferę i wylądowała na Tytanie - największym księżycu Saturna. Foto: © ESO/L. Calçada

Najodleglejszy posłaniec z Ziemi

W 1998 roku Voyager 1 pokonał odległość sondy Pioneer 10 stając się najdalszym od Ziemi obiektem wysłanym kiedykolwiek przez człowieka. Od września 2012 roku, próbnik osiągnął 122 jednostek astronomicznych od Słońca, czyli 18 200 000 000 km (11 300 000 000 mil). Voyager oddala się z prędkością około 17 km na sekundę (11 mil) - 61 340 km/h, wznosząc się powyżej płaszczyzny ekliptycznej pod kątem 35 stopni po orbicie hiperbolicznej w kierunku gwiazdozbioru Wężownika. 

Sfery w przestrzeni Tajemnice i sekrety starożytnej astronomii

Komendy wydawane z Ziemi przez NASA docierają do sondy z 33 godzinnym opóźnieniem. Natomiast powracające z Voyagera sygnały wskazują, że jest on na skraju naszego układu. Sonda znajduje się w takim miejscu w Układzie Słonecznym, gdzie strumienie cząstek pochodzących od Słońca zaczynają zwalniać i łączą się z cząstkami międzygwiezdnymi oraz wzrasta natężenie promieniowania międzygalaktycznego. Ta ostatnia granica przed otwartą przestrzenią międzygalaktyczną to heliopauza. Po raz pierwszy w tym regionie, naukowcy mogli wykryć niskoenergetyczne promieniowanie kosmiczne, pochodzące od umierających gwiazd.

Naukowcy szacują, że Voyager osiągnie ten punkt w roku 2017. Przedstawiciele NASA twierdzą, że Voyager 1 będzie w stanie utrzymać komunikację z Ziemią do roku 2020, ewentualnie 2025. Sonda wędrować będzie przez Drogę Mleczną i za około 40 200 lat Voyager przeleci w odległości 1,6 roku świetlnego od gwiazdy w konstelacji Camelopardalis (Żyrafy) i minie gwiazdę Gliese 445 oznaczoną jako AC 79 3888.

Sonda Voyager 2 jest natomiast około 15 000 000 000 km (9 000 000 000 mil) od Słońca i nadal pozostaje wewnątrz heliosfery.



Galaktyki, mgławice, kratery na Księżycu, pierścienie Saturna, plamy Jowisza - wszystko przed Tobą. Spójrz jaki teleskop będzie dla Ciebie najodpowiedniejszy. Porównaj ceny. Zapoznaj się z literaturą tą dla początkujących i tą bardziej fachową. Zapraszamy !