Wyszukiwarka: |
Na początek
Kilka informacji, które często wydają się być oczywiste, jednak w momencie, kiedy zastanowimy się - jak? czy rzeczywiście? dlaczego? - sprawa już nie wygląda tak prosto. Dla jednych będzie to przysłowiowa bułka z masłem, dla innych - garść przydatnych wiadomości. Warto jednak wiedzieć na początek o podstawach, tak aby ułatwiły one poznanie rzeczy bardziej złożonych i stanowiły swoisty kręgosłup, który stanie się wrotami do kosmicznej nieskończoności. Zapraszamy...
Jeśli jesteś autorem tekstów, prowadzisz obserwacje astronomiczne, posiadasz ciekawe fotografie i chcesz się podzielić swoją wiedzą i doświadczeniami - zapraszamy do współpracy - Kontakt...
Polecane przez portal Kosmos.edu.pl |
Serwis Kosmos.edu.pl patronem medialnym Organizatorem konkursu astronomicznego jest Fundacja dla Uniwersytetu Jagiellońskiego a patronat nad akcją sprawuje Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika będące instytutem Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. |
2009 Międzynarodowym Rokiem Astronomii Z inicjatywy Międzynarodowej Unii Astronomicznej (IAU) oraz UNESCO, rok 2009 został ogłoszony Międzynarodowym Rokiem Astronomii. Ten ogromny globalny program ma na celu przybliżyć ludzkości osiągnięcia międzynarodowych placówek i zacieśnić współpracę między nimi. Oficjalna strona www.astronomy2009.org |
Kosmos > Planety > Mars
Mars
Licząc od Słońca, Mars jest czwartą w kolejności planetą. Ze względu na swoją poświatę gleby i skał bywa określany jako czerwona planeta. Fakt ten zauważyli już Rzymianie, którzy nadali jej nazwę na cześć boga wojny - Mars. Zanim został spenetrowany przez satelity i sondy kosmiczne, Mars zdobył sławę dzięki literaturze fantastycznonaukowej jako jeden z głównych kandydatów do planety na której istnieje możliwość życia pozaziemskiego.
Wnioski te wysnuto na podstawie obserwacji wielkich kanionów irrygacyjnych znajdujących się na Marsie i przyjęto założenie, że są one wynikiem obcej niż natura ingerencji. Woda natomiast uznawana była za podstawowy składnik warunkujący życie.
|
Mars posiada cienką atmosferę składającą się głównie z dwutlenku węgla (95,3%) oraz niewielkiej ilości azotu (2,7%), argonu (1,6%) i śladowych ilości tlenu (0,15%) i wody (0,03%). Średnie ciśnienie na powierzchni Marsa wynosi 7 milibarów czyli mniej niż 1% ziemskiego. Cienka warstwa atmosfery powoduje efekt cieplarniany, który podnosi temperaturę planety zaledwie o 5°c czyli o wiele mniej niż na Wenus.
|
Wpływ na rzeźbę terenu miała również zalegająca we wczesnych okresach Marsa woda. Przeprowadzone obecnie badania osadów wykazują, że Mars posiadał w swojej północnej części ogromny ocean. Obecnie woda zalegająca na Marsie znajduje się w postaci stałej - lodu.
Wnętrze Marsa zdefiniowane zostało na podstawie danych pochodzących z powierzchni planety. Gęste jądro ma przypuszczalnie promień 1700 kilometrów i otoczone jest skalistym płaszczem. Grubość skorupy różni się w zależności od półkuli, gdzie na południu dochodzi do 80 kilometrów, natomiast na północy zaledwie 35 km. Mars charakteryzuje się stosunkowo niewielką gęstością w porównaniu do innych planet co wskazuje, że rdzeń zawiera prawdopodobnie stosunkowo dużą ilość siarki.
Foto: NASA, Viking Orbiter. |
Mars posiada dwa księżyce - Phobosa i Deimosa odkryte w 1877 roku przez Asafa Halla. Marsjańskie księżyce to asteroidy o nieregularnych kształtach, które zostały prawdopodobnie złapane przez pole grawitacyjne Marsa dawno temu. Niestety nie są one wystarczająco duże, aby przyjąć kulistą formę a synchroniczny obrót umożliwia im zawsze zwrot ku macierzystej planecie tą samą stroną. Średnica Phobosa wynosi 27 km (jest większy niż Deimos) i okrąża Mars w odległości mniejszej niż 6000 km. Phobos przybliża się do Czerwonej Planety z prędkością 10 km na każde 100 lat co spowoduje kolizję z Marsem w ciągu najbliższych czterdziestu milionów lat. Powierzchnia Fobosa pokryta jest kraterami (największy z nich to 10 kilometrowej długości "Stickney", którego nazwano na cześć żony Asafa Halla). Phobos obiega swoją macierzystą planetę w ciągu 7 godzin i 39 minut. Deimos jest nieco mniejszy niż Phobos. Jego średnica w najdłuższym miejscu wynosi 15 km. Krąży po orbicie oddalonej 23.400 km od centrum planety i w przeciwieństwie do Phobosa ma stabilną orbitę.
Historia badań
Pierwsze obserwacje teleskopowe wykazały, że Mars posiada trwałą pokrywę lodową na obu biegunach. Dzisiaj wiemy już, że tworzą je woda w postaci stałej oraz dwutlenek węgla - suchy lód.
W roku 1960 pierwsze sondy rosyjskie podjęły próby orbitowania na Marsie. Niestety każda kolejna z 5 prób zakończyła się niepowodzeniem. Również amerykańska misja Mariner 3 napotkała na techniczne trudności. Dopiero Mariner 4 powrócił z pierwszymi zadowalającymi wynikami. 14 lipca 1965 roku przeleciał w odległości 9920 km od Marsa wykonując 22 zdjęcia jego usianej kraterami powierzchni. Misja potwierdziła dane dotyczące cienkiej atmosfery składającej się z dwutlenku węgla i ciśnienia wahającego się od 5 do 10 mbar. 24 lutego 1969 roku sonda Mariner 6 przeleciała w odległości 3437 od planety dokonując pomiarów powierzchni i temperatury powietrza, wód powierzchniowych, składu molekularnego i ciśnienia atmosferycznego. Wykonała również ponad 200 zdjęć. Misje Marinerów zakończyły się w 1972 roku, choć ostatni (Mariner 9) w dalszym ciągu pozostaje na orbicie Marsa. Nastała epoka Vikingów ...
Równolegle z pracami amerykańskich misji, sondy swoje kierowali w stronę Czerwonej Planety również Rosjanie. Odbyło się 7 misji Mars, które niestety nie zawsze kończyły się powodzeniem. Misja Mars 4 (1974) np. miała awarię silnika. Mimo to Rosjanie również otrzymali dane dotyczące pomiarów temperatury powierzchni i składu atmosfery. Rosyjska Sonda Phobos 2 dotarła na orbitę Marsa (30 stycznia 1989 r.), jednak nie udało jej się przesłać dokładnych danych.
Foto: NASA Space National Science Data Center. |
Od września 1997 roku na orbitę wprowadzona została misja Mars Global Surveyor. Sonda przeznaczona została do zebrania danych na temat morfologii powierzchni, topografii, składu, grawitacji, dynamiki atmosfery i pola magnetycznego. Kolejne misje to: Mars 96 (Rosja), Mars Pathfinder (USA 1996 - 97), Nozomi (Planet B, Japonia 1998 r.), Mars Climate Orbiter (USA 1998), Mars Polar Lander (USA 1999 r.), Deep Space 2 (DS2, USA 1999 r.), 2001 Mars Odyssey (USA), Spirit (MER-A) i Opportunity (MER-B) (USA 2003 r.), Mars Reconnaisance Orbiter (USA 2005 r.), Lądownik Phoenix Mars (USA 2007 r.).
Przyszłość
Planowana na 2007 - 2009 misja Mars Science Laboratory została przesunięta na lata 2011-2012. Mars Science Laboratory ma być pierwszą misją planetarną, która korzystać będzie z precyzyjnych technik lądowania polegających, podobnie jak przy promach kosmicznych, na kontroli wejścia w górne warstwy atmosfery planety. Następnie przy użyciu silników sonda będzie łagodnie opadać na powierzchnię, podobnie do zasady działania helikoptera. Metoda ta pozwoli na umieszczenie lądownika na wyznaczonym obszarze od 20 do 40 kilometrów.
Mars Science Laboratory to sześciokołowe bliźniacze łaziki z kamerami zamontowanymi na maszcie. Będą przeprowadzać laserowe odparowania cienkiej warstwy skał na powierzchni i analizy składu pierwiastkowego podstawowych materiałów. Będą w stanie pobrać próbki skał i gleby oraz przeprowadzić analizę chemiczną. Zaprojektowane Mars Science Laboratory zawiera pakiet instrumentów naukowych zdolnych do identyfikacji związków organicznych, takich jak białka, aminokwasy i związki zasadowe, które łączą się z węglem i są niezbędne do życia. Będzie również posiadał funkcje analizy gazów atmosferycznych, które mogą być związane z aktywnością biologiczną.
Za pomocą tych narzędzi Mars Science Laboratory zbada skład skał i gleb w sposób bardziej szczegółowy niż dotychczas oraz określi procesy geologiczne, które przyczyniły się do powstania marsjańskiej atmosfery, oraz określi dystrybucję, obieg wody i dwutlenku węgla we wszystkich trzech stanach skupienia.
|
Misja będzie miała iście międzynarodowy charakter. Poszczególne elementy tworzone są przez różne agencje - Rosyjską Federalną Agencją Kosmiczną, która dostarczy detektor wodoru, Hiszpańskie Ministerstwo Edukacji i Nauki opracowuje instrumenty meteorologiczne oraz przez Kanadyjską Agencję Kosmiczną przygotowującą spektrometr analizujący widmo promieniowania.
• Klasyfikacja: Planeta (skalista)
• Średnica równikowa: 6794 km
• Okres obrotu: 24,6 h
• Okres obiegu: 686.98 dni
• Masa (Ziemia=1) 0.10744
• Gęstość (woda=1) 3.94
• Prędkość obrotu 868,22 km/h (na równiku)
• Prędkość ucieczki: 5,027 km/s
• Temperatura max: około -140°C
• Temperatura min.: około +20°C
• Albedo (100% refl.=1): 0.15
• Księżyce: 2
• Pierścienie: 0
Na podstawie:
1. http://mars.jpl.nasa.gov/msl/
2. www.nasa.gov/mission_pages/msl/
3. http://spider.seds.org/mars/mars.html
4. http://marsrover.nasa.gov/home/index.html)